Welkom

De literatuur van een land wordt gemaakt door schrijvers, de wereldliteratuur door vertalers.*

Literair vertalen

De Vertalersvakschool biedt in Amsterdam opleidingen, cursussen en losse werkgroepen, die als doel hebben je voor te bereiden op de praktijk van het literair vertalen. Vertalen is de meest intieme manier waarop je met een tekst kunt omgaan. Niet voor niets wordt vaak gezegd dat literair vertalers de beste lezers zijn. Bij het vertalen van een tekst wordt pas echt duidelijk wat de auteur bedoelt en komen de diepere lagen naar boven. De vertaler moet doordringen in de tekst en talloze keuzes maken in naam van het publiek dat de Nederlandse vertaling zal lezen.

Literair vertalen is een bijzonder vak, dat vraagt om creativiteit, kennis en ervaring. De Vertalersvakschool stimuleert de creativiteit, reikt de kennis aan en laat de student ervaring opdoen door ‘vertaalkilometers’ te maken. Dit maakt de opleiding en cursussen van de Vertalersvakschool uniek.

Opstapcursus

Tussen oktober 2024 en half juni 2025 organiseren we weer korte online-cursussen literair vertalen uit het Frans, Engels, Duits, Spaans en Italiaans. Deze cursussen vormen de opstap naar de opleiding en bestaan uit acht online workshops verspreid over het tweede en het derde trimester. Literaire stijl en schrijftechniek zijn belangrijke componenten van deze module. Aan het einde van het jaar maak je een geannoteerde vertaling, waarmee je literaire uitdrukkingskracht en artistieke ontwikkelingspotentieel wordt getest. Je kunt doorstromen naar de opleiding als de vertaling positief is beoordeeld.

Op de volgende pagina lees je meer over de opstapcursus.

Opleiding

Lezers, schrijvers en commercieel vertalers kunnen met de opleiding hun literaire talent verder aanscherpen. Talent is een basisvoorwaarde, ambachtelijke vaardigheid is wat je bij ons leert. Een geboren vertaler wordt gemaakt, en wel bij de Vertalersvakschool, om met docente Nicolette Hoekmeijer te spreken.

Je leert op de Vertalersvakschool van vooraanstaande vertalers hoe je een literair werk kunt doorgronden, welke basistechnieken je kunt toepassen en hoe je omgaat met verschillende genres. Ook volg je lessen Nederlands over stijl en tekstanalyse. Bovendien leer je hoe de boekenwereld in elkaar zit en hoe je in die wereld een plek kunt vinden als professioneel vertaler. De docenten zijn zonder uitzondering zeer ervaren literair vertalers.

Als je vragen hebt, kun je via mail of telefoon contact opnemen. De school heeft ook een vestiging in Antwerpen.

*José Saramago, vertaald door Harrie Lemmens

Opstapcursus

Vertalen is als schoonmaken. Je ziet het alleen als het niet of heel slecht is gedaan.

Er is geen geëigende vooropleiding voor de opstapcursus literair vertalen bij de Vertalersvakschool. Je beheersing van het Nederlands is de belangrijkste factor. De vreemde taal, de brontaal waaruit je gaat vertalen, moet je passief goed beheersen. In termen van het Europees Referentiekader kun je zeggen dat niveau B2 voor de brontaal meestal toereikend is. Diepgaande kennis van de cultuur van de brontaal is onmisbaar.

De cursus is bedoeld als opstapje naar de tweejarige opleiding tot professioneel literair vertaler. Je kunt het zien als een ‘snuffelstage’: je proeft alvast van alles wat in de opleiding uitgebreid aan bod komt, je krijgt de kans om kennis te maken met de werkwijze (‘meester-gezel’) van de Vertalersvakschool en je krijgt een goede indruk van wat je in huis moet hebben om een goede literair vertaler te worden. Dat laatste werkt van twee kanten: zelf kun je beter inschatten of het vak je werkelijk aanspreekt en of je jezelf er geschikt voor acht, en de docent kan in de loop van de maanden goed zien of je een bepaalde ontwikkeling doormaakt en of je inderdaad beschikt over de aanleg en de vaardigheden die nodig zijn om de opleiding met goed gevolg af te ronden.

Je werkt in de cursus aan zeer uiteenlopende genres uit verschillende taalgebieden, zodat je langzaam maar zeker kunt beoordelen waar je voorkeuren en sterke/zwakke punten liggen. Een overzicht van de competenties waarover je uiteindelijk als literair vertaler moet beschikken vind je hier: https://petra-educationframework.eu/.

Cursussen kunnen alleen starten als er voldoende inschrijvingen zijn. Voor de opstapcursus moet een groep uit minimaal vijf studenten bestaan.

Het cursusgeld voor de opstapcursus bedraagt 825 euro. De lessen worden via Zoom gegeven op donderdagavond tussen 19 en 21 uur. Studenten die al literaire ervaring hebben of een literaire vertaalopleiding hebben afgerond en hun vertaalvaardigheden willen bijschaven, kunnen een cursus ook als aparte module volgen.

Voor vragen over de opstapcursussen of om je in te schrijven kun je een mailtje sturen aan eefje@vertalersvakschool.nl.

Docenten

De docenten van de verschillende talen zijn:

* Andrea Kluitmann

Opleiding

Vertalen is geen beroep, het is een manier van leven.*

Nadat je in de opstapcursus je talent hebt getoetst en de eindvertaling positief is beoordeeld, begint de tweejarige opleiding. De lessen zijn in onze lokalen aan de Herengracht 613, 1017 CE Amsterdam. In hetzelfde pand zijn uitgeverij Van Oorschot en de Schrijversvakschool gevestigd.

Eerste jaar

Het eerste jaar bestaat uit intensieve vertaalworkshops. Elk trimester bestaat uit zes workshops, op locatie, aangevuld met gerichte lees- en schrijfopdrachten. Toegang tot het laatste jaar hangt af van de beoordeling door de docenten. Het cursusgeld voor het eerste jaar bedraagt 2475 euro.

Tweede jaar

In het tweede jaar wordt de focus op langere vertalingen gelegd. Dit vereist meer tijd tussen de workshops en een andere vorm van begeleiding. Het jaar bestaat daarom uit een mix van workshops en mentoraat. In de eerste twee trimesters zijn er telkens zes workshops, aangevuld met een Schrijftraining onder leiding van Lidewijde Paris.

Het derde trimester besteedt de student aan de eindvertaling en er zijn workshops en informatieve sessies over de professionele aspecten van het literair vertalerschap.  Elke student wordt individueel begeleid door een mentor, die de vertaling in bespreeksessies en met schriftelijke feedback de juiste kant op stuurt. Studenten kiezen zelf de tekst voor de eindvertaling en sorteren dus voor op een mogelijk specialisme. Het cursusgeld voor het tweede jaar bedraagt 2475 euro.

Diploma

De eindvertaling is de formele afsluiting van de tweejarige opleiding. Wanneer de vertaling positief wordt beoordeeld, ontvang je een certificaat dat uitgevers laat zien dat je het vak beheerst én van wie je het hebt geleerd. De Vertalersvakschool is daarmee een kweekvijver waaruit uitgevers en culturele instellingen putten.

* Paula Stevens

Korte cursussen

Je moet je als literair vertaler natuurlijk losmaken van de brontekst, maar je kunt je alleen losmaken van iets waar je om te beginnen goed aan vast zit. *

Voor talen waaruit relatief weinig wordt vertaald, organiseert de school geen volledige opleiding, maar wel kortere cursussen. De cursussen bestaan uit acht sessies op locatie. De cursist vertaalt voor elke sessie een tekst die met de docent en medecursisten in de workshop wordt besproken. Elke sessie draait rond een onderwerp of een theoretische kwestie. Literaire stijl en schrijftechniek zijn belangrijke componenten. Daarnaast is kennis van de literatuur in de brontaal een belangrijk onderwerp dat elke sessie terugkomt.

‘Kleine talen’

De afgelopen jaren zijn de volgende talen en docenten aan bod geweest:

Turks – Hanneke van der Heijden en Margreet Dorleijn

Pools – Karol Lesman en Charlotte Pothuizen

Tsjechisch – Edgar de Bruin

Hongaars – Mari Alföldi

Chinees – Mark Leenhouts

Japans – Luk van Haute

Nieuw-Grieks – Hero Hokwerda

Latijn – Piet Gerbrandy

Koreaans – Mattho Mandersloot

Portugees

In het najaar van 2024 organiseert de Vertalersvakschool weer een korte cursus vertalen uit het Portugees. De cursussen bestaan uit acht sessies op locatie. De cursist vertaalt voor elke sessie een tekst die met de docent en medecursisten in de workshop wordt besproken. Elke sessie draait rond een onderwerp, een genre of een theoretische kwestie. Literaire stijl en schrijftechniek zijn belangrijke componenten. Daarnaast is kennis van de literatuur in de brontaal een belangrijk onderwerp dat elke sessie terugkomt.

De docenten zijn Maartje de Kort, Adri Boon, Arie Pos, Kitty Pouwels en Harrie Lemmens. De cursus vindt plaats op de Herengracht 613 te Amsterdam, op 3,17 en 31 oktober, 7, 21 en 28 november en 12 en 19 december 2024.

Je geeft je op met een mailtje aan info@vertalersvakschool.nl

De korte cursussen in de ‘kleine’ talen worden mede mogelijk gemaakt door het Cultuurfonds. Aangezien we pas kunnen starten wanneer er een groep van minimaal vijf cursisten is, raden we je aan niet te wachten. Laat ons weten dat je belangstelling hebt voor een bepaalde taal.

    * Auke Leistra

    Lesmethode

    Vrij waar het moet, letterlijk waar het kan. *

    Didactiek

    De didactische aanpak van de Vertalersvakschool is vooral ambachtelijk. De school is opgericht door de literair vertalers zelf, die de expertise van hun generatie willen doorgeven aan een nieuwe lichting. Elke student krijgt te maken met meerdere docenten (in de opleiding zes of meer), die allemaal hun eigen vertaalopvatting meebrengen. De cursist ontwikkelt gaandeweg een eigen vertaalopvatting en wordt in dat traject begeleid door de docenten.

    Studielast

    Er wordt vooral veel vertaald in de opleiding en de cursussen. Je kunt rekenen op een tekst van tussen de 500 en 1000 woorden per week. Het genre van de teksten wisselt ook. Literaire non-fictie, poëzie, toneel, essays, het komt allemaal in meer of mindere mate aan bod. Al met al ben je ongeveer 15 uur per week aan het lezen, bespreken, zoeken, puzzelen en vertalen.

    Ambachtelijke vaardigheden

    Door de variatie en de feedback ontdek je waar je sterke en zwakke punten liggen. Bovendien schrijf je elk jaar een zelfevaluatie waarin je de balans opmaakt. Leren vertalen is een langzaam proces dat pieken en dalen kent. Op het moment dat je denkt het nu aardig in de vingers te hebben, kun je geconfronteerd worden met een genre of auteur waar je geen raad mee weet. Dat zijn de leermomenten en zo vergaar je gaandeweg de ambachtelijke vaardigheden waarmee je kunt beginnen als allround vertaler.

    * Nelleke van Maaren

    De Vertalersvakschool wordt geleid door

    – Fedde van Santen

    – Nathalie Tabury

    met ondersteuning van

    – Eefje Bosch

    – Liesbeth van Nes

    – Patty Krone.

    Het bestuur van de Stichting Vertalersvakschool Amsterdam bestaat met ingang van januari 2024 uit:

    – Tjadine Stheeman (voorzitter)

    – Manik Sarkar

    – Gys-Walt van Egdom

    – Hans Hoogenkamp (penningmeester)

    – Friso Spinhoven

    De studiegids 2023-2024, het beleidsplan, de algemene voorwaarden, de klachtenprocedure en de privacyverklaring van de Vertalersvakschool kun je hieronder inzien en downloaden. De studiegids voor 2024-2025 verschijnt half juni en het nieuwe beleidsplan is in de maak.

    De vertalersvakschool wordt gesteund door

    Lira Fonds
    Nederlands-Letterenfonds-logo-BW-k

    en is opgenomen in het register CRKBO

    CRKBO_Instelling